In uitzending 91 van ATLAS (Radio 1, zondag 6 juni 2010, 18.15-20.30 uur) spreek ik in mijn rubriek ‘de huisbioloog’ (direct na het nieuws van 19.00 uur) over:
Vogels en glas – Gisteren was het Dead Duck Day. Ik vraag daarmee aandacht voor de vele miljoenen (miljarden?) vogels die jaarlijks tegen ruiten en glazen gebouwen om het leven komen. Het probleem is dat vogels vensterglas niet zien. De Amerikaanse bioloog Daniel Klem heeft het resultaat van 30 jaar onderzoek samengevat in een degelijke publicatie in The Wilson Journal of Ornithology (121: 314-321, 2009). Hij onderzocht een aantal methoden om vogelaanvaringen met glas te voorkomen door vogels in een vliegkooi los te laten en er diverse soorten behandeld en onbehandeld glas in te zetten. Zijn belangrijkste conclusies zijn: (1) er vliegen twee keer zoveel vogels tegen spiegelend glas dan tegen ontspiegeld glas, (2) glas dat om de 5-10 cm beplakt is met ondoorzichtige plastic stickers zorgde voor geen of bijna geen vogelaanvaringen, (3) ruiten waarop strips of figuren zijn aangebracht die ultraviolet licht reflecteren en absorberen, zorgen voor minder slachtoffers, en (4) ruiten die volledig beplakt werden met dergelijke folies, bleken nog effectiever te zijn in het voorkomen van vogelaanvaringen. Groot voordeel van UV-folies is dat mensen er doorheen kunnen kijken. Vogels kunnen UV-licht (wel) zien en herkennen de strips als een barriere.
Het is nu aan de glasindustrie om deze wetenschap te benutten en vogelvriendelijke ruiten te produceren, en aan architecten om het te gebruiken.
De Dode Dieren van de Week zijn de vogels die het slachtoffer zijn (geworden) van de olieramp in de Golf van Mexico. Er is een stevige discussie gaande of die met olie besmeurde vogels wel of niet schoongemaakt moeten worden. Is het niet beter om kosten en moeite te besparen en de vogels direct uit hun lijden te verlossen? Er zijn flink wat onderzoeken die hebben aangetoond dat slechts een fractie het uiteindelijk overleeft. Er zit ook een ethische kant aan deze kwestie: moeten wij (mensen) niet alles in het werk stellen om olieslachtoffers te redden, want elke overlever is er een?
Onwaarschijnlijk Onderzoek – Salmonella uitscheiding bij joy-rijdende varkens. Salmonella is een akelige bacterie die soms bij varkens voorkomt. Varkens waarbij de bacterie aangetoond wordt, worden afgekeurd: ze mogen niet geslacht en verhandeld worden, want mensen kunnen er ook ziek van worden. Het komt voor dat bij varkens die gezond de stal verlaten, bij aankomst bij het slachthuis wel Salmonella wordt gevonden. Paul Williams en Kenneth W. Newell zochten uit hoe dat komt in hun klassieke studie uit 1970 ‘Salmonella Excretion in Joy-Riding Pigs’ (in American Journal of Public Health and the Nation’s Health 60: 926-929). Ze laadden 30 gezonde varkens in een veewagen. Na een rustige rit van ongeveer 100 kilometer die niet bij het slachthuis eindigde maar bij dezelfde stal, werd bij 30% van de varkens Salmonella in de ontlasting aangetoond. Hoe zit dat? (Deze studie won de Ig Nobelprijs voor de biologie in 1993)
Kees Moeliker 