Een stervende bultrug op het strand, is dat zielig?

De laatste populatieschatting van de bultrug (Megaptera novaeangliae) komt uit op een aantal van 60.000, waarvan een dikke 11.000 (PDF) in de noordelijke Atlantische Oceaan. Dat is een mooi aantal voor een groot zeezoogdier en reden voor de IUCN om de soort de status ‘least concern‘ te geven: geen reden tot zorg (voor uitsterven). Van die gezonde populatie van 60.000 bultruggen gaan er ook exemplaren dood. Zo gaat dat. Ze sterven van ouderdom, aan ziekten, door ongelukken, noem maar op. Ze blazen kun laatste adem uit en zinken naar de zeebodem, waar de kadavers een rijk substraat vormen voor ander leven. Niemand ziet dat, niemand vindt dat zielig.

Soms verdwalen bultruggen, ze zijn dan meestal al ziek of zwak. Hun leefgebied is diep water, open zee. In de ondiepe Noordzee, een fuik met als enige zuidelijke uitweg het Nauw van Calais, is de kans groot ze stranden, op het strand, op een zandbank of in een andere ondiepte. Potvissen, vinvissen, bulruggen en andere grote zeezoogdieren die in onze kustwateren terechtkomen, eindigen meestal dood op het strand (en vervolgens als skelet in een natuurhistorisch museum). De een spoelt dood aan, de ander levend, maar het einde – de dood –  is onherroepelijk. Is dat zielig?

Wanneer een walvis voor de ogen van mensen en televisiecamera’s sterft, ontstaat de drang om te helpen, om in te grijpen, om de walvis te redden van de dood. Het is natuurlijk ook zielig zo’n hulpeloos dier, zeker als het oog van de arme walvis je hoopvol aankijkt. Met emotie als belangrijkste drijfveer wordt er met man en macht aan het 20.000 kilo zware dier getrokken, in de hoop dat hij weer doorzwemt. En dan? Slaat hij bij wijze van laatste groet met zijn staart, pinken de redders een traantje weg, en kiest hij het ruime sop? Nee, de kans is groot dat het zieke, verzwakte dier alsnog sterft, opnieuw aanspoelt of naar de zeebodem zinkt. In het laatste geval ziet niemand dat, en vindt niemand het zielig.

Het verhaal van de Texelse bultrug is vergelijkbaar met het verhaal Morgan de orka en Happy Feet de pinguïn. Ze waren beter af geweest als ze met rust gelaten waren.