De Ig Nobelprijzen van 2019

In de nacht van 12/13 september 2019 zijn in het Sanders theater van de Harvard Universiteit in de Verenigde Staten de tien nieuwe Ig Nobelprijzen uitreikt aan wetenschappers die met hun werk ‘mensen eerst aan het lachen maken en daarna aan het denken zetten’. Het was de 29e Ig Nobelprijs Ceremonie.

De prijzen gingen dit jaar (naar onderzoek) naar ‘Pizza en gezondheid’ (Geneeskunde), ‘Scrotum-temperatuur bij Franse postbodes’ (Anatomie), ‘Magnetische kakkerlakken’ (Biologie), ‘Speekselproductie bij kleuters’ (Scheikunde), ‘Klikker-training voor orthopedisch chirurgen’ (Geneeskunde-onderwijs), ‘Een luierverschoonmachine’ (Machinebouw), ‘Het meten van het plezier van krabben bij jeuk’ (Vrede), ‘een pen in de mond die blij maakt, of niet’ (Psychologie) en ‘Vierkante wombat-drollen’ (Natuurkunde).

Andreas Voss, hoogleraar infectiepreventie aan het Radboud UMC in Nijmegen, won samen met zijn zoon Timothy en een Turkse collega de Ig Nobel economieprijs voor hun onderzoek naar bacterieoverdracht via bankbiljetten uit verschillende landen.

Dit zijn de winnaars:

Ig Nobel geneeskundeprijs 2019 [Italië]

Silvano Gallus,

voor het verzamelen van bewijs dat pizza kan beschermen tegen ziekte en dood, mits de pizza in Italië wordt gemaakt en gegeten.

REFERENCE: “Does Pizza Protect Against Cancer?” Silvano Gallus, Cristina Bosetti, Eva Negri, Renato Talamini, Maurizio Montella, Ettore Conti, Silvia Franceschi, and Carlo La Vecchia, International Journal of Cancer, vol. 107, no. 2, November 1, 2003, pp. 283-284.

REFERENCE: “Pizza and Risk of Acute Myocardial Infarction” Silvano Gallus, A. Tavani, and C. La Vecchia, European Journal of Clinical Nutrition, vol. 58, no. 11, November 2004, pp. 1543-1546. 

REFERENCE: “Pizza Consumption and the Risk of Breast, Ovarian and Prostate Cancer” Silvano Gallus, Renato Talamini, Cristina Bosetti, Eva Negri, Maurizio Montella, Silvia Franceschi, Attilio Giacosa, and Carlo La Vecchia, European Journal of Cancer Prevention, vol. 15, no. 1, February 2006, pp. 74-76.

Ig Nobel geneeskunde-onderwijsprijs 2019 [Verenigde Staten]

Karen Pryor en Theresa McKeon,

voor het gebruik van een eenvoudige dierentrainingstechniek – ‘clickertraining’ genaamd – om orthopedisch chirurgen op te leiden.

REFERENCE: “Is Teaching Simple Surgical Skills Using an Operant Learning Program More Effective Than Teaching by Demonstration” I. Martin Levy, Karen W. Pryor, and Theresa R. McKeon, Clinical Orthopaedics and Related Research, vol. 474, no. 4, April 2016, pp. 945–955.

Ig Nobel biologieprijs 2019 [Singapore, China, Australië , Polen, Verenigde Staten, Bulgarije]

Ling-Jun Kong, Herbert Crepaz, Agnieszka Górecka, Aleksandra Urbanek, Rainer Dumke en Tomasz Paterek,

voor het ontdekken dat dode gemagnetiseerde kakkerlakken zich anders gedragen dan levende gemagnetiseerde kakkerlakken.

REFERENCE: “In-Vivo Biomagnetic Characterisation of the American Cockroach” Ling-Jun Kong, Herbert Crepaz, Agnieszka Górecka, Aleksandra Urbanek, Rainer Dumke, Tomasz Paterek, Scientific Reports, vol. 8, no. 1, 2018: 5140.

Ig Nobel anatomieprijs 2019 [Franrijk]

Roger Mieusset en Bourras Bengoudifa,

voor het meten van de ongelijkheid van de scrotumtemperatuur bij naakte en geklede postbodes in Frankrijk.

REFERENCE: “Thermal Asymmetry of the Human Scrotum” Bourras Bengoudifa and Roger Mieusset, Human Reproduction, vol. 22, no. 8, 2007, pp. 2178-2182.

Ig Nobel scheikundeprijs 2019 [Japan]

Shigeru Watanabe, Mineko Ohnishi, Kaori Imai, Eiji Kawano en Seiji Igarashi,

voor het schatten van het totale speekselvolume dat een vijfjarig kind per dag produceert.

REFERENCE: “Estimation of the Total Saliva Volume Produced Per Day in Five-Year-Old Children” Shigeru Watanabe, M. Ohnishi, K. Imai, E. Kawano, and S. Igarashi, Archives of Oral Biology, vol. 40, no. 8, August 1995, pp. 781-782.

Ig Nobel techniekprijs 2019 [Iran]

Iman Farahbakhsh,

voor het uitvinden van een luierverwisselmachine voor gebruik bij menselijke zuigelingen.

REFERENCE: “Infant Washer and Diaper-Changer Apparatus and Method” US patent 10034582, granted to Iman Farahbakhsh, July 31, 2018.

Ig Nobel economieprijs 2019 [Turkije, Nederland, Duitsland]

Habip Gedik, Timothy A. Voss en Andreas Voss,

voor het testen uit welk land papiergeld het beste gevaarlijke bacteriën overbrengt.

REFERENCE: “Money and Transmission of Bacteria” Habip Gedik, Timothy A. Voss, and Andreas Voss, Antimicrobial Resistance and Infection Control, vol. 2, no. 2, 2013.

Ig Nobel vredesprijs 2019 [Verenigd Koninkrijk, Saudi Arabie , Singapore, Verenigde Staten]

Ghada A. bin Saif, Alexandru Papoiu, Liliana Banari, Francis McGlone, Shawn G. Kwatra, Yiong-Huak Chan, and Gil Yosipovitch,

voor het meten van de plezierigheid van het krabben bij jeuk.

REFERENCE: “The Pleasurability of Scratching an Itch: A Psychophysical and Topographical Assessment” G.A. bin Saif, A.D.P. Papoiu, L. Banari, F. McGlone, S.G. Kwatra, Y.-H. Chan and G. Yosipovitch, British Journal of Dermatology, vol. 166, no. 5, 2012, pp. 981-985.

Ig Nobel psychologieprijs 2019 [Duitsland]

Fritz Strack,

voor de ontdekking dat je lacht wanneer je een pen in je mond houdt, wat je ook gelukkiger maakt, en voor het voortschrijdend inzicht dat het niet zo is.

REFERENCE: “Inhibiting and facilitating conditions of the human smile: a nonobtrusive test of the facial feedback hypothesis” Fritz Strack, Leonard L. Martin, and Sabine Stepper, Journal of Personality and Social Psychology, vol. 54, no. 5, 1988, pp. 768-777.

REFERENCE: “From Data to Truth in Psychological Science. A Personal Perspective,” Fritz Strack, Frontiers in Psychology, May 16, 2017.

Ig Nobel natuurkundeprijs 2019 [Verenigde Staten, Taiwan, Australië, Nieuw Zeeland, Zweden, Verenigd Koninkrijk]

Patricia Yang, Alexander Lee, Miles Chan, Alynn Martin, Ashley Edwards, Scott Carver en David Hu,

voor het onderzoeken hoe en waarom wombats vierkante drollen produceren.

REFERENCE: “How Do Wombats Make Cubed Poo?” Patricia J. Yang, Miles Chan, Scott Carver, and David L. Hu, paper presented at the 71st Annual Meeting of the APS Division of Fluid Dynamics, Abstract: E19.0000, November 18–20, 2018.

De Ig Nobelprijzen van 2016

In de nacht van donderdag op vrijdag 22/23 september 2016 zijn in het Sanders Theater van de Harvard Universiteit in de Verenigde Staten de tien nieuwe Ig Nobelprijzen uitreikt aan wetenschappers die met hun werk ‘mensen eerst aan het lachen maken en daarna aan het denken zetten’. Het was de 26e keer dat de Ig Nobelprijzen zijn uitgereikt. Dit jaar werd een in Nederland werkende Belg bekroond: forensisch-psycholoog Bruno Verschuere (Universiteit van Amsterdam) ontving, samen met zijn mede-onderzoekers Evelyne Debey, Maarten De Schryver, Gordon D. Logan en Kristina Suchotzki, de Ig Nobel Psychologieprijs voor onderzoek naar de relatie tussen liegen en leeftijd.

In de nu 26 jarige Ig Nobel geschiedenis, met 260 prijzen, zijn Nederlanders dertien keer bekroond.

Voor een overzicht van alle Ig Nobelprijswinnaars sinds 1991, klik hier.

De prijzen werden uitgereikt door de (echte) Nobelprijswinnaars Eric Maskin (Economie, 2007), Rich Roberts (fysiologie/geneeskunde, 1993) en Roy Glauber (natuurkunde, 2005)

Dit zijn de winnaars van 2016, en de categorieën waarin de prijzen zijn gevallen:

Ig Nobel Voortplantingsprijs 2016 [Egypte]

Ahmet Shafik (1933-2007)

‘voor het testen van het effect van het dragen van polyester, katoenen en wollen broeken op het seksleven van ratten, en voor het uitvoeren van vergelijkbare experimenten op mannen van de menselijke soort.’

Referentie: “Effect of Different Types of Textiles on Sexual Activity. Experimental study,” Ahmed Shafik – European Urology, vol. 24, no. 3, 1993, pp. 375-80

Referentie: “Contraceptive Efficacy of Polyester-Induced Azoospermia in Normal Men,” Ahmed Shafik, Contraception, vol. 45, 1992, pp. 439-451 [PDF: shafik_1992]

Ig Nobel Economieprijs 2016 [Nieuw-Zeeland, Verenigd Koninkrijk]

Mark Avis, Sarah Forbes en Shelagh Ferguson

‘voor het vaststellen van de persoonlijkheden van stenen vanuit het perspectief van sales & marketing.’

Referentie: “The Brand Personality of Rocks: A Critical Evaluation of a Brand Personality Scale,” Mark Avis, Sarah Forbes & Shelagh Ferguson – Marketing Theory, vol. 14, no. 4, 2014, pp. 451-475.

Ig Nobel Natuurkundeprijs [Hongarije, Spanje, Zweden, Zwitserland

Gábor Horváth, Miklós Blahó, György Kriska, Ramón Hegedüs, Balázs Gerics, Róbert Farkas, Susanne Åkesson, Péter Malik en Hansruedi Wildermuth

‘voor de ontdekking dat witte paarden paardenvlieg-vrij blijven, en voor de ontdekking waarom libellen onweerstaanbaar worden aangetrokken door zwarte grafstenen.’

Referentie: “An Unexpected Advantage of Whiteness in Horses: The Most Horsefly-Proof Horse Has a Depolarizing White Coat,” Gábor Horváth, Miklós Blahó, György Kriska, Ramón Hegedüs, Balázs Gerics, Róbert Farkas & Susanne Åkesson – Proceedings of the Royal Society B, vol. 277 no. 1688, pp. June 2010, pp. 1643-1650.

Referentie: “Ecological Traps for Dragonflies in a Cemetery: The Attraction of Sympetrum species (Odonata: Libellulidae) by Horizontally Polarizing Black Grave-Stones,” Gábor Horváth, Péter Malik, György Kriska & Hansruedi Wildermuth – Freshwater Biology, vol. 52, vol. 9, September 2007, pp. 1700-9.

Ig Nobel Scheikundeprijs 2016 [Duitsland]

Volkswagen,

‘voor het oplossen van buitensporig vervuilende emissies van auto’s door het automatisch, elektromagnetisch produceren van minder uitstoot telkens wanneer auto’s getest worden.’

Referentie: “EPA, California Notify Volkswagen of Clean Air Act Violations” – U.S. Environmental Protection Agency news release, September 18, 2015.

Ig Nobel Geneeskundeprijs 2016 [Duitsland]

Christoph Helmchen, Carina Palzer, Thomas F. Münte, Silke Anders en Andreas Sprenger,

‘voor het ontdekken dat wanneer je jeuk hebt aan de linkerkant van je lichaam, je het kan verlichten door in een spiegel te kijken en (dan) aan de rechterkant van je lichaam te krabben (en andersom).’

Referentie: “Itch Relief by Mirror Scratching. A Psychophysical Study,” Christoph Helmchen, Carina Palzer, Thomas F. Münte, Silke Anders & Andreas Sprenger – PLoS ONE, vol. 8, no 12, December 26, 2013, e82756.

Ig Nobel Psychologieprijs 2016 [België, Nederland, Duitsland, Canada, Verenigde Staten] 

Evelyne Debey, Maarten De Schryver, Gordon D. Logan, Kristina Suchotzki en Bruno Verschuere,

‘voor het vragen aan duizend leugenaars hoe vaak zij liegen, en voor het beslissen of ze die antwoorden geloven.’

Referentie: “From Junior to Senior Pinocchio: A Cross-Sectional Lifespan Investigation of Deception,” Evelyne Debey, Maarten De Schryver, Gordon D. Logan, Kristina Suchotzki & Bruno Verschuere – Acta Psychologica, vol. 160, 2015, pp. 58-68.

Ig Nobel Vredesprijs 2016 [Canada, Verenigde Staten]

Gordon Pennycook, James Allan Cheyne, Nathaniel Barr, Derek J. Koehler en Jonathan A. Fugelsang

‘voor hun wetenschappelijke studie, getiteld “On the Reception and Detection of Pseudo-Profound Bullshit” (Over de receptie en detectie van pseudo-diepzinnigheid).’

Referentie: “On the Reception and Detection of Pseudo-Profound Bullshit,” Gordon Pennycook, James Allan Cheyne, Nathaniel Barr, Derek J. Koehler, and Jonathan A. Fugelsang – Judgment and Decision Making, Vol. 10, No. 6, November 2015, pp. 549–563.

Ig Nobel Biologieprijs [Verenigd Koninkrijk]
Gezamenlijk uitgereikt aan Charles Foster ‘voor het op verschillende momenten in de vrije natuur leven als een das, otter, hert, vos en vogel’; en aan Thomas Thwaites ‘voor het creëren van prothetische uitbreidingen van zijn ledematen zodat hij kan bewegen als en leven in gezelschap van berggeiten.’

Referentie: GoatMan; How I Took a Holiday from Being Human – Thomas Thwaites, Princeton Architectural Press, 2016, ISBN 978-1616894054.

Referentie: Being a Beast – Charles Foster, Profile Books, 2016, ISBN 978-1781255346.

Het ‘kostuum’ van Thomas Thwaites is van 5 oktober 2016 t/m 8 januari 2017 te zien in Het Nieuwe Instituut (Rotterdam) in de tentoonstelling ‘Platform – Body/Space‘.

Ig Nobel Literatuurprijs 2016 [Zweden]

Fredrik Sjöberg,

‘voor zijn driedelige autobiografische werk over de geneugten van het verzamelen van dode vliegen, en van vliegen die nog niet dood zijn.’

Referentie: De Vliegenval is het eerste deel van Fredrik Sjöbergs autobiografische trilogie “En Flugsamlares Vag” (Het pad van een vliegenverzamelaar / The Path of a Fly Collector), en de eerste die in verschillende talen vertaald is [The Fly Trap – Pantheon Books, 2015, ISBN 978-1101870150; De Vliegenval – Ad. Donker, Rotterdam, 2014, ISBN 978-9061006909]

Ig Nobel Perceptieprijs 2016 [Japan]

Atsuki Higashiyama en Kohei Adachi,

‘voor het onderzoeken of dingen er anders uitzien als je voorover buigt en er tussen je benen door naar kijkt.’

Referentie: “Perceived size and Perceived Distance of Targets Viewed From Between the Legs: Evidence for Proprioceptive Theory,” Atsuki Higashiyama & Kohei Adachi – Vision Research, vol. 46, no. 23, November 2006, pp. 3961-76.

Algemene informatie over de Ig Nobelprijs: www.improbable.com

Nederlandse Ig Nobelprijswinnaars (1991-2017)

De Ig Nobelprijs heeft inmiddels een geschiedenis van 27 jaar. In die periode zijn Nederlandse wetenschappers dertien keer bekroond voor onderzoek dat ‘mensen eerst aan het lachen maakt en daarna aan het denken zet’. Dat is een relatief een groot aantal. Kijk voor een overzicht van alle uitgereikte Igs op de officiële lijst met winnaars, of de uitermate flexibele en interactieve database. Er is ook een app (die sinds 2012 niet is bijgewerkt).

Het aantal in Nederland werkende wetenschappers dat een Ig Nobelprijs heeft gewonnen is groter. Onderstaande lijst vermeldt personen met de Nederlandse nationaliteit.

Hier is de lijst met Nederlandse winnaars:

1993 – 976 auteurs, waaronder een 40-tal Nederlanders

Ig Nobel Literatuurprijs, voor ‘het publiceren van een medische publicatie die honderd keer zoveel auteurs als bladzijden telt’

officiële Ig Nobel citation: ‘for publishing a medical research paper which has one hundred times as many authors as pages.’

2000 – André Geim

Ig Nobel Natuurkundeprijs, voor ‘het laten zweven van kikkers in een magnetisch veld’)

officiële Ig Nobel citation: ‘for using magnets to levitate a frog.’

[REFERENCE: “Of Flying Frogs and Levitrons” by M.V. Berry and A.K. Geim, European Journal of Physics, v. 18, 1997, p. 307-13.]

2000 – Pek van Andel, Ida Sabelis, Willibrord Weijmar Schultz & Eduard Mooyaart

Ig Nobel Geneeskundeprijs, voor ‘het in beeld brengen van de menselijke geslachtsgemeenschap in een MRI scanner’

officiële Ig Nobel citation: ‘for their illuminating report, ‘Magnetic Resonance Imaging of Male and Female Genitals During Coitus and Female Sexual Arousal.’

[Published in British Medical Journal, vol. 319, 1999, pp 1596-1600.]

2003 – Kees Moeliker

Ig Nobel Biologieprijs, voor ‘voor het documenteren van homoseksuele necrofilie bij de wilde eend’

officiële Ig Nobel citation: ‘for documenting the first scientifically recorded case of homosexual necrophilia in the mallard duck.’

[REFERENCE: “The First Case of Homosexual Necrophilia in the Mallard Anas platyrhynchos (Aves: Anatidae)” C.W. Moeliker, Deinsea, vol. 8, 2001, pp. 243-7.]

2006 – Bart Knols & Ruurd de Jong

Ig Nobel Biologieprijs, voor ‘het aantonen dat de Afrikaanse malariamug even sterk door de lucht van zweetvoeten als de lucht van Limburgse kaas wordt aangetrokken’

officiële Ig Nobel citation: ‘for showing that the female malaria mosquito Anopheles gambiae is attracted equally to the smell of limburger cheese and to the smell of human feet.’

REFERENCE: “On Human Odour, Malaria Mosquitoes, and Limburger Cheese,” Bart. G.J. Knols, The Lancet, vol. 348 , November 9, 1996, p. 1322.

2007 – Annelies van Bronswijk

Ig Nobel Biologieprijs, voor ‘het [30 jaar lang] bestuderen van mijten, insecten, pseudo-schorpioenen, bacteriën, algen, varens en schimmels waarmee wij ons bed delen.’

officiële Ig Nobel citation: ‘for doing a census of all the mites, insects, spiders, pseudoscorpions, crustaceans, bacteria, algae, ferns and fungi with whom we share our beds each night.’

REFERENCES: “Huis, Bed en Beestjes” [House, Bed and Bugs], J.E.M.H. van Bronswijk, Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde, vol. 116, no. 20, May 13, 1972, pp. 825-31.

“Het Stof, de Mijten en het Bed” [Dust, Mites and Bedding]. J.E.M.H. van Bronswijk Vakblad voor Biologen, vol. 53, no. 2, 1973, pp. 22-5.

2010 – Simon Rietveld & Ilja van Beest

Ig Nobel Geneeskundeprijs, voor ‘het aantonen dat een achtbaanrit symptomen van astma vermindert’

officiële Ig Nobel citation: ‘for discovering that symptoms of asthma can be treated with a roller-coaster ride.’

REFERENCE: “Rollercoaster Asthma: When Positive Emotional Stress Interferes with Dyspnea Perception,” Simon Rietveld and Ilja van Beest, Behaviour Research and Therapy, vol. 45, 2006, pp. 977–87.

2011 – Herman Kingma et al.

Ig Nobel Natuurkundeprijs, voor ‘onderzoeken waarom discuswerpers wel, maar kogelslingeraars niet duizelig worden bij het beoefenen van hun sport’

officiële Ig Nobel citation: ‘for determining why discus throwers become dizzy, and why hammer throwers don’t.’

REFERENCE: “Dizziness in Discus Throwers is Related to Motion Sickness Generated While Spinning,” Philippe Perrin, Cyril Perrot, Dominique Deviterne, Bruno Ragaru and Herman Kingma, Acta Oto-laryngologica, vol. 120, no. 3, March 2000, pp. 390–5.

2011 – Mirjam Tuk, Debra Trampe et al.

Ig Nobel Geneeskundeprijs, voor ‘onderzoek naar hoe een volle of lege blaas ons beslissingsvermogen beïnvloedt’

officiële Ig Nobel citation: ‘for demonstrating that people make better decisions about some kinds of things — but worse decisions about other kinds of things‚ when they have a strong urge to urinate.’

REFERENCE: “Inhibitory Spillover: Increased Urination Urgency Facilitates Impulse Control in Unrelated Domains,” Mirjam A. Tuk, Debra Trampe and Luk Warlop, Psychological Science, vol. 22, no. 5, May 2011, pp. 627-633.

2012 – Anita Eerland & Rolf Zwaan

Ig Nobel Psychologieprijs, voor ‘onderzoek naar waarom de Eiffeltoren kleiner lijkt wanneer je naar links leunt’

officiële Ig Nobel citation: for their study “Leaning to the Left Makes the Eiffel Tower Seem Smaller”

REFERENCE: “Leaning to the Left Makes the Eiffel Tower Seem Smaller: Posture-Modulated Estimation,” Anita Eerland, Tulio M. Guadalupe and Rolf A. Zwaan, Psychological Science, vol. 22 no. 12, December 2011, pp. 1511-14.

2012 – Frans de Waal

Ig Nobel Anatomieprijs, voor ‘de ontdekking dat chimpansees elkaar kunnen herkennen aan foto’s van hun achterwerk’

officiële Ig Nobel citation: ‘for discovering that chimpanzees can identify other chimpanzees individually from seeing photographs of their rear ends.’

REFERENCE: “Faces and Behinds: Chimpanzee Sex Perception” Frans B.M. de Waal and Jennifer J. Pokorny, Advanced Science Letters, vol. 1, 99–103, 2008.

2013 – Bert Tolkamp et al.

Ig Nobel Waarschijnlijkheidsprijs, voor ‘onderzoek naar sta- en liggedrag van koeien’

officiële Ig Nobel citation: ‘for making two related discoveries: First, that the longer a cow has been lying down, the more likely that cow will soon stand up; and Second, that once a cow stands up, you cannot easily predict how soon that cow will lie down again.’

REFERENCE: “Are Cows More Likely to Lie Down the Longer They Stand?” Bert J. Tolkamp, Marie J. Haskell, Fritha M. Langford, David J. Roberts, Colin A. Morgan, Applied Animal Behaviour Science, vol. 124, nos. 1-2, 2010, pp. 1–10.

2015 – Mark Dingemanse et al.

Ig Nobel Literatuurprijs, voor ‘de ontdekking dat het woord ‘hè?’ (of het equivalent daarvan) in vrijwel elke menselijke taal voor lijkt te komen – zonder er zeker van te zijn waarom.’

officiële Ig Nobel citation: ‘for discovering that the word “huh?” (or its equivalent) seems to exist in every human language — and for not being quite sure why.’

REFERENCE: “Is ‘Huh?’ a universal word? Conversational infrastructure and the convergent evolution of linguistic items,” Mark Dingemanse, Francisco Torreira, and Nick J. Enfield, PLOS ONE, 2013. <http://journals.plos.org/plosone/article?

and counting …. [bijgewerkt 15 september 2017]